Novi strip

Dino Bucati

Dino Bucati (1906-1972) poznat je kao jedan od najvećih italijanskih pisaca XX veka. Njegovo delo „Tatarska pustinja“ (1940), priča o zvaničniku koji u pustoj tvrđavi čeka napad misterioznog neprijatelja koji nikad neće doći, jednoglasno se smatra njegovim remek-delom. Bucati je međutim bio i slikar, autor slika koje su često bile inspirisane njegovim voljenim stripovima.
Godine 1969. Bucati je spajajući pisanje i slikarstvo u izrazito ličnu formu stripa realizovao „Poemu u stripu“ koju bismo danas bez ustezanja zvali grafički roman. „Poema“ predstavlja najsimboličniji rezultat velike znatiželje koju su stripovi pobudili kod italijanskih intelektualaca tokom šezdesetih godina, razdoblja velikog autorskog stripa. Savremenica Pratove „Balade“, „Poema“ predstavlja novu interpretaciju mita o Orfeju i Euridici u savremenom duhu. Radnja govori o mladom pevaču Orfiju koji na onaj svet sledi voljenu Euru nakon što ju je video kako nestaje kroz vratašca zidina jedne misteriozne vile u fiktivnoj ulici u Milanu. S one strane mrtvi žive uvek u apatiji, bez strahova ali i bez želja i pravih osećanja. Snagom svojih pesama Orfi stiže do svoje voljene ali će kraj i za njega biti gorak, kao što je bio i za gotovo istoimenog Orfeja.
Ekscentrična priroda „Poeme“, bilo u odnosu na književnost ili na slikarstvo i strip, učinila ju je misterioznim delom koje se ne može adekvatno svrstati ni u jednu od ove tri oblasti. Istina je da samo kad se istovremeno gleda sa svih strana, jasno dolazi do izražaja kreativnost jednog od najoriginalnijih dela italijanske kulture XX veka.

Hugo Prat

Hugo Prat (1927-1995) je jednoglasno priznat kao jedan od najvećih autora svetskog stripa, i govoriti o njemu neizbežno znači govoriti o Kortu Maltezeu, njegovom najznačajnijem liku.

Korto Malteze, mornar i avanturista, pojavljuje se po prvi put u „Baladi o slanom moru“, grafičkom romanu koji je od 1967. počeo da se objavljuje u epizodama. Najpotpuniji rezultat Kortovih avantura i čitave Pratove umetnosti ipak pruža naredni roman, „Korto Malteze u Sibiru“ (1974-1977), koji stiže nakon niza sjajnih priča čija svrha je bila da jasno definišu ovaj lik. Naslov na italijanskom odnosi se na dvor u Veneciji, ali se radnja, kroz koju prolaze vojskovođe konstantno ratujući među sobom, odvija između Kine tajnih društava, Mongolije u jeku nacionalističkog previranja i Rusije u predrevolucionarnom haosu.
Pratova veličina ne ogleda se toliko u njegovom majstorstvu u opisivanju avanture već u njegovoj sposobnosti da avanturu preobrazi u mentalno stanje, u moralni stav. On ne pripoveda da bi zabavio, osim u retkim prilikama: Prat govori o neophodnosti avanture koja se shvata kao neophodnost otvaranja prema svetu. Reč je o izuzetno humanističkoj poziciji, utoliko pre što je izražena sa aristokratijom svojstvenom intelektualcima, koja je slična onoj u pričama, aristokratiji jednog „džentlmena sreće“ kakav je Korto. To je pozicija koja odzvanja kao bezvremenska istina a koja je istovremeno i potpuno aktuelna.

Andrea Pacijenca

Andrea Pacijenca (1956-1988) za italijanski strip predstavlja suštinski preokret, skoro jedinstven po svojoj izuzetnosti, jedan od onih čije su posledice bile među najznačajnijim, ali najmanje shvaćenim.
Pacijenca se na samom početku predstavlja sa vanserijskim ostvarenjima: obdaren zapanjujujućim grafičkim sposobnostima, u stanju je, kako o samom sebi piše bez lažne skromnosti, da „nacrta bilo šta na bilo kakav način“, prelazeći bez prekida, često na istoj ilustraciji, iz hiperrealizma na karikaturalne deformacije, bilo andergraund bilo komične/diznijevske, prolazeći kroz sve moguće prelazne varijacije. Njegova literarna bravura jednaka je onoj grafičkoj: Pacijenca se izražava na italijanskom jeziku velike komunikativne snage, vitalnom, ritmičkom, istovremeno učenom i žargonskom, bogatom snažnim neologizmima, koji se kreće od komičnog do tragičnog. Ako njegovim umetničkim kvalitetima dodamo i ličnu harizmu, neuredan život obeležen drogom, smrt u mladoj dobi, shvatićemo kako je nastala legenda o ovom prokletom geniju, rokstaru italijanskog stripa.
Njegov najznačajniji rad je poluautobiografski grafički roman „Poslednji Pompejevi dani“ (1985-1987), surova i potresna priča o poslednjim danima jednog narkomana i njegovoj smrti usled samoubistva.

Đipi

Đan Alfonso Pačinoti, poznat pod pseudonimom Đipi, glavni je predstavnik italijanskog grafičkog romana XXI veka. Obdaren dramatičnom senzibilnošću, Đipi (rođen 1963) odrasta u mrtvoj provincijskoj sredini koja je naizgled bez izlaza. Posle godina nemirne mladosti provedene na ulici, njegov izraženi talenat za crtež pruža mu profesionalnu i egzistencijalnu perspektivu, na početku u oblastima koje nisu bliske stripu kao što su grafika, reklamna industrija, ilustracija. Prava afirmacija u stripu stiže sa grafičkim romanom „Beleške za jednu ratnu priču“ (2005), sa kojim osvaja glavne evropske nagrade. Ovaj roman se bavi prelazom iz mladosti u odraslo doba u kontekstu hipotetičkog rata koji se odvija i u mestima autorovog porekla. To je poluautobiografska knjiga koja ne govori direktno o ratu već ga upotrebljava kao metaforu, omogućujući Đipiju da se suoči sa svojom nemirnom mladošću, sa prijateljima koje je uništila droga ili su završili na marginama društva snalazeći se na razne načine, a pre svega sa osećajem krivice što je on sam izašao iz tog sveta, što je preživeo.
Među njegovim najboljim knjigama je i „Jednapriča“ (2013) koja govori o piscu koji odjednom poludi i biva hospitalizovan u psihijatrijsku ustanovu. Još jednom Đipi predstavlja poluautobiografski lik obuzet novim osećanjem krivice, onim koji oseća sada već afirmisani autor što živi, skoro kao privilegovan, u svetu priča.

Godine 2016. izlazi „Zemlja dece“ u kojoj se Đipi vraća pripovedanju čiste fikcije, koja je i oštra refleksija o očinstvu: u postatomskoj budućnosti jedan otac čini sve da bi vaspitao decu držeći ih daleko od pisanja i, stoga, od svakog pamćenja onoga „pre“. Koliko god on to činio za njihovo dobro, deca će se na kraju neminovno pobuniti.

Davide Revijati

Davide Revijati (rođen 1966) jedan je od najosobenijih glasova italijanskog grafičkog romana. „Mrtvi umorni“ je priča, nastala na osnovu autobiografskih iskustava, o grupi dečaka koji pred kraj sedamdesetih godina odrastaju u jednom malom mestu, izgrađenom pored velike rafinerije. U senci fabrike, sa njenim isparenjima, opasnostima i prisustvom koje je istovremeno preteće i umirujuće, dečaci žive bajkovit period svog života, u znaku fudbala pre svega, gde Revijati pripovedanje o detinjstvu boji epskim tonovima. U naraciji koja se odvija po pojedinačnim epizodama, individualno evociranim u dimenziji uspomene i sjedinjenim u jednoj složenoj fresci više nego u linearnoj priči, bezbrojne fudbalske utakmice čine nit vodilju i vezivno tkivo.
Ako je delo „Mrtvi umorni“ govorilo o detinjstvu, „Pljuni tri puta“ bavi se adolescencijom, sa istim poluautobiografskim premisama, istom strukturom romana reke (knjiga ima više od 500 stranica), u epizodama, sa sličnom podelom uloga. Protagonisti su grupa mladića koji žive u anonimnoj seoskoj provinciji. U prethodnoj knjizi fudbal je predstavljao nit vodilju a ovde je to odnos sa jednom porodicom Cigana, koja živi u blizini tog mesta, sa kojom protagonisti uspostavljaju dvosmislen odnos. I oni, kao i svi drugi, tretiraju ih sa istim nepoverenjem i rasizmom, ali autor ipak ostavlja mogućnost osnovnog dijaloga između ove dve grupe koje, uprkos razlikama, ne odbacuju jedna drugu vođene predrasudama.

Zerokalkare

Zerokalkare, pseudonim Mikelea Reka (rođenog 1983), predstavlja najznačajniji izdavački fenomen italijanskog stripa od početka ere grafičkih romana. Zerokalkare, koji odrasta u jednom kvartu u Rimu, počinje da opisuje svoja iskustva iz svakodnevnog života na blogu, u kratkim pričama protkanim postmodernim humorom i referencama na pop kulturu. Pored njega svita sporednih likova nastalih po ugledu na prijatelje i rodbinu, i jedan armadilo, imaginarni lik koji omogućuje Zeru da ispolji svoje unutrašnje dijaloge. U svojim pričama govori o nestabilnoj generaciji tridesetogodišnjaka, pritisnutoj između povremenih poslova i kratkoročnih ugovora, generaciji koju silom prilika karakteriše postadolescentski način života a jedine vrednosti koje ih zbližavaju jesu privrženost kvartu i skup ideja koje pripadaju fikciji. Generacijski efekat u osnovi je neviđenog uspeha, postignutog za kratko vreme, koji je podstakao autora da pređe na papir i usvoji duži format, što mu je donelo izuzetne rezultate.
„Kobani zove“ (2016) jedna je od njegovih najzrelijih i najuspešnijih knjiga. Zero, u društvu nekoliko prijatelja i aktivista, kreće na dug put u Kobani, u sirijski Kurdistan, grad koji je postao simbol otpora kurdskog naroda protiv ISIS-a u okviru dugog građanskog rata u Siriji. Lik Zerokalkare, već poznat generacijama čitalaca, po prvi put preuzima drugačiju ulogu, ulogu vodiča i glasa razuma u ogromnom problemu koji se ne odnosi isključivo na kurdski rat već uopšteno i na dramatično a često i licemerno sukobljavanje između Zapada i islamskog sveta.

Fumetibruti

Džozefin Jole Sinjoreli (rođena 1991), poznata kao Fumetibruti, predstavlja se svojim stripovima objavljenim na društvenim mrežama. Reč je o kratkim provokativnim sadržajima koji se bez dlake na jeziku i bez osećaja krivice bave temama poput seksa, osećanja, identiteta, različitosti, usamljenosti. Njen stil je namerno neodređen, kadar da vizuelno prenese egzistencijalnu prazninu iz koje njeni likovi, a sa njima i autorka, očajnički žele da izađu. Njena prva knjniga, „Eksplicitni roman“ (2018), jeste poluautobiografska priča o jednoj ljubavi koja se loše završila. Narednim delom, „P. moja trans adolescencija“ (2019), Sinjoreli se u potpunosti ogoljuje i priča o poteškoćama, odlučnosti, bolu, ponosu i o putu prihvatanja sebe, mlade transeksualke, koja živi u neprijateljskom i konzervativnom društvu.

Igort

Igor Tuveri, poznat kao Igort, u stalnom je traganju za „nečim drugim“ u geografskom i hronološkom smislu, a taj stav se ogleda u poletu čežnjive ali intelektualne egzotičnosti. Pretočio je svoja bitno različita interesovanja u introvertne i intelektualne stripove, obogaćene kako tekstualnim tako i vizuelnim referencama. Zahvaljujući Igortu osnovana je izdavačka kuća „Coconino Press“, prva koja je na odgovarajući način uvela strip u knjižaru, otvarajući sezonu modernih italijanskih grafičkih romana.
„5 je savršen broj“ (2002) je njegovo najpoznatije delo koje je nedavno postalo i film, vrlo cenjen od strane kritike, čime ovaj autor debituje kao filmski reditelj. To je napuljski noar, u kojem se stari kamorista vraća mafijaškim putevima kako bi osvetio svog sina, takođe plaćenog ubicu mafije, na prevaru ubijenog od strane svoje žrtve. Reč je o noaru koji je, između evropskih uticaja (francuski noar ala Melvil), američkih (mada nije dostigao njegove groteskne ekstreme, Čester Guld i njegove stilizacije) i orijentalnih (hongkonški hardboiled), istovremeno tradicionalan i originalan, naročito po smeštanju u napuljski ambijent. Nije to samo pitanje geografije: kad je reč o kamorističkoj antropologiji, Igort dobro opisuje podređenost porodici, licemernu bliskost sa religijom, ponos pripadnosti i „dobro obavljenog posla“, iako je taj posao ubijanje.

Paolo Bačilijeri

Paolo Bačilijeri (rođen 1965) na originalan način opisuje grotesknu svakodnevicu. „Veličanstvena ucveljenost“ je jedno od njegovih najpotpunijih dela, ono u kojem se na najbolji način razvija istovremeno prisustvo nadrealizma i jedne izobličene ali prisne svakodnevice. U svetu grafičkog romana „Veličanstvena ucveljenost“, Zeno Porno, alter ego autora, scenarista je Diznijevih stripova koji ne uspeva da ponudi originalne scenarije i neprestano reciklira ideje Karla Barksa; u sentimentalnoj je krizi, ima oca kojeg proganja prelepa agentkinja CIA jer je visok trideset metara, prijatelja sa nagrđenim licem koji ga uvlači u teško ostvarljivu ekspediciju na Mesec, u jednoj Italiji koju su preplavili bezopasni zombiji, bezopasni upravo zbog toga što su Italijani. Smeštanje radnje u groteskni ambijent služi isključivo tome da bi se istakla izgubljenost čoveka koji doživljava ljudsku i profesionalnu krizu, a na kraju upravo jedna najnormalnija vizija, koja predstavlja porodicu stranih turista na izletu brodićem na venecijanskom ostrvu Torčelo, u Zenu izaziva prosvetljenje: konstataciju da se u izvesnom trenutku, iz nedokučivih razloga, nesreća povlači a nada počinje da podiže glavu.
Zeno Porno se vraća u delu „Zabava“ (2016), fantastičnoj igri uklapanja koja, počev od jedne narativne dosetke koja se zasniva na ukrštenim rečima, zamišlja život kao suštinski analognu igru uklapanja, čija koncepcija, naizgled bez rešenja, u stvarnosti uvek, na ovaj ili onaj način, biva razrešena.

Tuono Pettinato

Jednostavan ali obrazovan, sledbenik individualnog puta koji vodi ka „filozofskom razmišljanju izraženom pomoću figura“, Tuono Petinato (pseudonim Andree Pađara, rođenog 1976) jedan je od najneobičnijih predstavnika savremenog italijanskog stripa. Njegov pseudonim dolazi od Borhesa i sam je po sebi poetičan. Polazeći od humorističke stilizacije, skoro detinjske u svojoj lakoći, mešajući bez prekida reference iz visoke kulture sa onima koje su izrazito popularne, Tuono Petinato izražava ironiju koja na neverovatan način sintetiše ono što je naizgled jednostavno ali ujedno značajno delo u širenju kulture, a u stvari je reč o ličnim poimanjima zabeleženim na papiru. Vrlo često je i on sam lik u svojim stripovima, predstavljen kao karikatura, ćelav sa bradom, obučen u crno sa lobanjom oslikanom na majici, svojevrstan nežni hevimetalac.
Među najznačajnijm knjigama nalazi se „Garibaldi. Istinit prikaz njegovih hrabrih poduhvata, na korišćenje mladim umovima“ (2010), istinita priča o Garibaldiju, ispričana na ironičan ali ne banalizovan način, ni u delima ni u stavovima koji su pokretali Heroja dvaju svetova. Knjiga ne krije pomalo naivan Garibaldijev idealizam, iskonsku mržnju prema papi i sveštenicima, neprijateljstvo prema Kavuru i politikantima: i kad je već tu, Tuono koristi priliku i da satirično piše o vaspitanju Italijana koje je od njega napravilo sveca.
„Telašce“ (2013) predstavlja izuzetno oštar pamflet, u formi crne bajke, o medijskoj spektakularizaciji bola: jedno dete biva ubijeno, mnoštvo informacija se nezadrživo širi u krešendu gadosti u kojima ubistvo predstavlja samo prvi, tragičan izraz.

Vitorio Đardino

Vitorio Đardino (Bolonja, 1946) pre svega je izvanredan narator koji brižljivo gradi svoje zaplete, stvarajući čvrste osnove na kojima se, čini se, prepoznaje njegovo inženjersko obrazovanje. Vizuelno, Đardino postepeno usvaja linije frankofonskih korena, postajući njihov glavni predstavnik u Italiji.
Istorija je glavno Đardinovo interesovanje: žanrovski likovi i narativni mehanizmi u službi su istorijskog senzibiliteta koji nije fokusiran na velike događaje i značajne protagoniste, a ni na one niskog porekla, shvaćene ideološki kao klasa potčinjena istoriji. Ono što interesuje Đardina su obični građani, socijalni milje, mentalitet, politički i ideološki mehanizmi koji određuju istorijski kontekst. Interesovanje za istoriju, kao plod pažljivog izučavanja dokumentacije, naročito je očigledno u ostvarenju „No pasaran“, u kojem lutanja protagoniste Maksa Fridmana, nekadašnjeg francuskog špijuna u potrazi za prijateljem koji je nestao, izgledaju skoro kao povod da se opiše Španija u doba građanskog rata.
Isto interesovanje za istoriju očigledno je i u ostvarenju „Jonas Fink“, najambicioznijem Đardinovom delu, u kojem posredstvom protagoniste pripoveda o životu u komunističkoj Čehoslovačkoj od 1950. do 1968, sa epilogom smeštenim u 1990. godinu posle pada Berlinskog zida. Ovaj složeni roman u tri dela, koji je izlazio u periodu dužem od dvadeset godina („Detinjstvo“, 1991, „Adolescencija“, 1998, „Knjižar iz Praga“, 2017), pripoveda priču o odrastanju dečaka jevrejskog porekla u komunističkom Pragu, čiji je otac utamničen iz nepoznatih političkih razloga.

Leo Ortolani

Leo Ortolani (rođen 1967), oduvek ljubitelj superheroja i instiktivan i nepresušan humorista, transformisao je samoproduciranu parodiju na Betmena u najznačajniji popularni strip fenomen u poslednjih dvadeset godina. Nakon što je završena duga serijalizacija Rat-Mana, njegovog lika, Ortolani se sve više posvetio dugoj formi grafičkog romana, obrađujući svojim stilom i uobičajenim humorom i osetljive teme. Naročito se ističe grafički roman „Čincija“ (2018) posvećen sporednom liku iz serije Rat-Man, koji predstavlja osetljiv i pažljiv pogled na iskustvo trans osoba. Njegova najnovija knjiga „Sve će biti u redu“ predstavlja dnevnu hroniku krize Kovida-19 koja je preko društvenih mreža bila uz mnoge Italijane tokom tog teškog perioda.

Đakomo Monti

Autor kratkih priča, Đakomo Monti (1975), postao je poznat sa antologijom „Niko mi neće nauditi“, jednom od najboljih italijanskih knjiga XXI veka. Montijeve priče su esencijalne, minimalističke, prividno realističke, ali ponekad sa fantastičnim preokretom koji samo podvlači suptilni apsurd svakodnevice.
Najbolje priče su pravi mali dragulji. „Košulja“ pripoveda o susretu jednog čoveka sa prostitutkom, ali se koncentriše na brbljarije koje to dvoje razmenjuju posle odnosa, i na njene kritike zbog načina na koji on nosi svoju košulju. „Trans“ je surovi flash od jedva dve stranice u kojem dva čoveka prilaze jednom transeksualcu i divljački ga tuku. „Trans 2“, koji od prethodne priče deli mnogo stranica, preokreće situaciju i pokazuje osvetu pretučenog transeksualca koji se transformiše u čudovište i ubija dva čoveka koja su ga tukla. „Niko ti neće nauditi“, koja, sa izuzetkom promene zamenice, daje naslov zbirci, hronika je jedne nadrealne bračne krize, sa tom specifičnošću što je reč o vanzemaljki koja se iskrcala pred jednim seljakom koji s vremenom počinje da se prema njoj ponaša kao prema supruzi.
Montijevi protagonisti su kurve i ženskaroši, konobari, šankeri, varalice: obični ljudi, predstavljeni u kratkim trenucima prosvetljenosti. Uprkos tome što minimalizam navodi na misao o realističkom pristupu, upravo je suprotno: u njihovoj banalnosti, Monti opisuje epifanijske, odlučujuće momente.

Lorenco Matoti

Lorenco Matoti (1954) je autor prefinjenog, introspektivnog stripa, koji se ne oslanja na naraciju ni na figuraciju, već na predstavljanje onoga što nije moguće predstaviti, promenljivih emocija koje udahnjuju život unutrašnjem pejzažu u stalnoj promeni. Daleko kako od realizma popularnog stripa tako i od svake kodifikovane stilizacije, Matoti svojim unutrašnjim traganjima prilagođava promenljiv i fluidan stil, kadar da prelazi iz najsnažnijeg hromatizma u crno i belo koji su bliži grafici, od ekspresionističkih mrlja boja do uvek elegantne, meke i valovite linije.
Koliko god da ne odbija da se pokatkad pozabavi i tekstovima, Matotijevo bavljenje stripom je u znaku saradnje sa raznim piscima, a među njima je najistrajniji njegov davnašnji drugar, Fabricio Ostani (1953), koji stvara pod pseudonimom Džeri Kramski. Sa Kramskim realizuje delo „Vatre“ (1984) koje za Matotija označava prvi momenat snažne afirmacije u Italiji i u svetu. To je varijacija na konradovske atmosfere iz „Srca tame“, gde priroda postaje krivo ogledalo unutrašnjih opsesija likova.
U saradnji sa Kramskim realizovana je i poslednja Matotijeva knjiga, „Venac“ (2017), najimpozantnija koju je ikad realizovao: skoro četiri stotine stranica za koje je trebalo deset godina rada. To je priča na pola puta između mita i bajke, fantazija donekle inspirisana finskim Muminima, u kojoj se čini da je magični svet evociran od strane Kramskog stvoren s namerom da se istaknu Matotijeve rafinirane ilustrativne sposobnosti.

Frančeska Germandi

Frančeska Germandi (rođena 1964) je autorka jednog stripa koji nije realističan i tradicionalno narativan, a istovremeno je lišen i eksplicitno kontrakulturalnih ili andergraund ambicija. To je strip koji odlikuje moderna sinteza i mešoviti ambijent bitno različitih savremenih umetničkih iskustava: slikarstva, dizajna, pripovedačke proze, čak i muzike. Dakle reč je o eksperimentalnom, sinestezijskom, potencijalno teškom stripu. Germandi, koja je i ilustratorka, ovoj bazičnoj impostaciji daje svoj dar za vizuelno, stvarajući lični pop univerzum distinktivnih dark kontura.
Njen prvi grafički roman je „Grenuord“, iz 2005, koji govori o grotesknom liku sa licem u obliku lobanje koji pokušava da pobegne iz jedne komplikovane veze i da započne nov život. Ali, na kraju, za njega jedino rešenje jeste da ponovo pobegne, svestan da se ništa nije odista izmenilo.
Delo „Hronike iz bare“ (2010) vodi ka definitivnom sazrevanju autorkinog puta. Ovoga puta nema samo jednog protagoniste, već više njih koji se kreću u jednom grotesknom svetu, između jadikovki i nagoveštaja nade.

Gabrijela Đandeli

Gabrijela Đandeli (rođena 1963) je sofisticirana i elegantna autorka, zaokupljena unutrašnjom dimenzijom svojih likova, koja na prefinjen način evocira intimne i napete atmosfere.
„Interiorae“ pripoveda o Velikom Mraku, koji živi u podrumu svake zgrade i hrani se snovima njenih stanara; služi ga jedan, svima nevidljivi, beli zec. Ali, jednoga dana neko dete ga je ugledalo i to je bio predznak nadolazeće katastrofe. Urbani pejzaž i zajednički život stanara, primeri različitih ljudskih priroda, prikazani su sa velikom saosećajnošću i teško je ne zamisliti autorku kako posmatra svoje likove sa istom radoznalošću i nežnošću sa kojom ih posmatra zec.
„Ispod lišća“, verovatno remek-delo autorke, ima za protagonistu jednog tajanstvenog nadzemaljskog posmatrača koji je predstavljen kao ćelav čovek, sa linijama iscrtanim na glavi i oko očiju. Anonimni posmatrač stiže u neko selo u šumskom kraju, privučen glasom prepunim besa i bola. Malo po malo, izlazi na videlo drama jednog deteta umrlog u šumi pre više godina, njegovog brata koji je sada u srednjem dobu i stare majke, koja je imala ulogu u tom tragičnom incidentu. Tihe i napete atmosfere savršeno donose magiju šume, koja se pak savršeno slaže sa misterijom što okružuje protagonistu i sa tajnom koju ljudski likovi prikrivaju na dnu svojih srca, kao sahranjenu pod jesenjim lišćem.

Manuele Fjor

Postavši poznat još u mladosti, Manuele Fjor (rođen 1975), arhitekta po obrazovanju, danas je jedan od najuvaženijih italijanskih autora na međunarodnoj sceni grafičkog romana.
„Pet hiljada kilometara u sekundi“ (2010) predstavlja njegov prvi veliki uspeh i u pitanju je priča o ljubavnom trouglu koji traje decenijama. On i ona se vole, napuštaju jedno drugo, gube se u matici života koja ih vodi na druga mesta. Na kraju se, posle mnogo godina, pronalaze u malom mestu u unutrašnjosti u kojem je sve počelo, ali za njih ostaje samo prostor za uspomene i žaljenje.
Fjor je sofisticirani autor, obrazovan, lepo ga je čitati i gledati, fasciniran je fizičkim i psihološkim detaljima, skrivenim motivacijama ponašanja koje iznosi na scenu sa nedostižnom prirodnošću.
Romanom „Intervju“ (2013), Fjor potvrđuje svoju vrednost: savršenu prirodnost dijaloga, fluidnost montiranja i naracije, interesovanje za prolazne veze koje ostavljaju čitaocu veliki prostor za dvosmislenost i interpretaciju. Ovoga puta veza je između jednog psihologa i njegove mlade pacijentkinje, u naučnofantastičnom scenariju u kojem oboje, čini se, imaju vizije koje nagoveštavaju vanzemaljski kontakt. Njihov odnos se razvija ali ponovo prelazi u besciljnost.
Jednako elegantna je i njegova poslednja knjiga, „Čelestija“, koja prikazuje Veneciju budućnosti ali koja izgleda kao da je izašla iz nekog sna, neuhvatljiva i poput lavirinta kao ona stvarna.

Lrnz

Izuzetno svestran umetnik Lorenco Čekoti, zvani Lrnz (rođen 1978), bavi se crtanjem, grafičkim dizajnom, animacijom i muzikom. U istoj meri posvećen stripu, dizajnu i savremenoj umetnosti, Lrnz konstantno eksperimentiše sa izražajnim formama, materijalima i tehnologijama. U tom smislu strip je za njega samo jedan od bezbroj mogućih puteva. Njegovo glavno delo kad je strip u pitanju jeste „Golem“ (2015), ambiciozan grafički roman smešten u naučnofantastični Rim u kojem je potrošački mentalitet velikih korporacija ispraznio iznutra državu i na neki način je zamenio. Ako radnja predstavlja klasičnu priču o pobuni protiv opresivnog sistema koju vode mladi autsajderi, vizuelna realizacija „Golema“ složena je i slojevita, kombinuje najrazličitije uticaje koji dolaze iz japanskog ali i zapadnog stripa, iz lepih umetnosti kao i iz industrijskog dizajna. Rezultat je svež i dinamičan, eksplicitan u svojim referencama ali nikad derivativan. Montaža, odabir kadrova, crtež koji može da poprimi najrazličitije registre i prefinjena upotreba boje čine je jednom od najinteresantnijih knjiga novije scene u Italiji.